czwartek, 14 czerwca 2012

Saul Bellow, "Korzystaj z dnia"

Hieronim Bosch, "Syn marnotrawny"

jeden dzień odmieniający całe życie, przynoszący szczęśliwe rozwiązanie - to konwencja dobrze znana.
jeden dzień pogłębiajacy upadek, spychający człowieka jeszcze niżej - to ta sama konwencja w wydaniu ironisty Saula Bellowa.

"Korzystaj z dnia" - to zdanie-frazes obrał Bellow jako tytuł dla gorzkiej opowieści o losach Tommego Wilhelma. kim jest Tommy? całkowitym przeciętniakiem. nie jest nawet sobą do końca - zmienił nazwisko, kiedy ktoś roztoczył przed nim wizję hollywoodzkiej kariery. wizję, która okazała się rzecz jasna mrzonką. co ma Tommy? trudno powiedzieć, łatwiej wyliczyć jego długi i straty. jak do tego doszło? życie Tommiego rozwijało się według scenariusza typowego dla klasy średniej, której jest przedstawicielem. studia - małżeństwo - kariera zawodowa. na tej gładkiej tafli pojawiły się jednak pęknięcia, z tej przyczny głównie, że Tommy doprowadził do perfekcji pewną ludzką zdolność: zdolność do popełniania błędów. na początku generowało to drobne potknięcia, one się kumulowały, ciągnęły go w dół, coraz niżej i niżej...

o Tommym można mówić jako o pewnego rodzaju antycypacji późniejszego człowieka houellbecq'owskiego - nieudaczniku mimo woli. można podejrzewać go o jak najlepsze intencje, cierpi on jednak na dotkliwą cywilizacyjną chorobę - brak ciągłości pomiędzy wolą a działaniem. 


"To właśnie było dla niego typowe. Po zastanowieniu się, wahaniach i rozważaniach, nieuchronnie wybierał drogę, którą przedtem nieskończoność ilość razy odrzucał. Dziesiątki powziętych w ten sposób decyzji wyznaczały historię jego życia . Doszedł do wniosku, że popełniłby szalony błąd jadąc do Hollywood, więc pojechał. Postanowił nie żenić się ze swoją żoną, ale się ożenił. Zdecydował, że nie zainwestuje pieniędzy wspólnie z Tamkinem i dał mu swój czek".

Tommy ma w powieści dwa alter ego - dwie drogi, którymi mógłby kroczyć, gdyby w porę się zorientował.
jego ojciec - wzór cnót obywatelskich, szanowany i hołubiony przez wszystkich. łamie swoje żelazne zasady tylko w jednej sytuacji: kiedy opowiada innym o swoich dzieciach, ubarwia prawdę.
Tamkin - psycholog-szarlatan, genialny manipulator; potrafi wyciągnąć od ludzi wszystko, nigdy nie zatonie, zawsze utrzyma się na powierzchni i zdoła uciec tylnym wyjściem.

Tommy i jego ojciec - ich relacja jest jednym z ciekawszych wątków fabularnych powieść. a zarazem stanowi ciekawy komentarz do mitu syna marnotrawnego - tym razem obywa się bez happy endu.



Korzystaj z dnia
Saul Below
Czytelnik
1969



Brak komentarzy:

Prześlij komentarz